Begrip voor de dove wereld

Afdrukken

Wat voor horenden vanzelfsprekend is, is voor doven soms lastig

Een gesprek in de winkel, een bel die gaat. Dingen die voor mensen met een goed gehoor heel gewoon zijn, zijn dat voor dove mensen niet. Waar lopen doven en slechthorenden tegenaan? En hoe is het voor dove mensen nu iedereen een mondkapje draagt? Miriam vertelt hoe zij als doof persoon leeft in een wereld van horende mensen. En hoe corona ervoor gezorgd heeft dat er meer begrip is voor dove mensen.

"Dankzij gebarentolk Irma is er meer begrip voor doven"

Toen Miriam Wolters (23) twee jaar oud was, hadden haar ouders het gevoel dat er iets niet klopte. Miriam reageerde niet op geluiden, terwijl haar oudere zussen en broer dat wel deden. In het ziekenhuis werd de diagnose gesteld: Miriam was doof. ‘Ik weet niet anders, want ik heb nooit gewoon kunnen horen. Ons hele gezin kreeg les in gebarentaal. Op de basisschool leerde ik liplezen bij logopedie, maar dat bleek niet mijn sterkste kant. Nederlandse gebarentaal (NGT) is mijn moedertaal. Ik kan er bijna alles mee zeggen."

Verschil tussen horen en verstaan

"Sinds ik op jonge leeftijd een gehoorapparaat kreeg, kan ik geluiden horen. Vooral lage geluiden, zoals auto’s of lage mannenstemmen, hoor ik goed. Al kan ik niet verstaan wat iemand zegt. Dingen die voor horende mensen vanzelfsprekend zijn, zijn voor mij soms lastig. Oproepen in de trein hoor ik niet. Ook solliciteren leverde weleens problemen op. Ik kan niet bellen, dus het moet via de mail. Helaas werken niet alle bedrijven hieraan mee.’

Geen aansluiting

Tijdens haar puberteit worstelde Miriam met haar identiteit en doofheid. Ze vond geen aansluiting in het hockeyteam. Maar inmiddels gaat het heel goed. Eenzaam voelt Miriam zich niet. ‘Ik woon in een studentenhuis voor doven en slechthorenden. Dat is supergezellig. We eten vaak samen en gingen vóór corona regelmatig met z’n allen op stap. We spreken dezelfde taal en begrijpen elkaar goed. Dat is prettig.’

Mondkapjessamenleving

Het huidige mondkapjesbeleid is voor de dovengemeenschap wel een probleem. Liplezen is immers onmogelijk als je gesprekspartner een mondkapje draagt. Dat maakt communiceren moeilijk en vergroot het isolement waar doven soms in zitten. Het is goed dat horende mensen zich hiervan bewust zijn, vindt ook Miriam. ‘Ik zeg altijd tegen de caissière: “Ik ben doof” en gebarend: Kan je het mondkapje afdoen? Dit gaat eigenlijk altijd goed.’ Corona heeft ook iets positiefs gebracht. Er is meer aandacht voor de dovengemeenschap. En dankzij Irma Sluis als boegbeeld van de gebarentaal, weet iedereen dat NGT een echte taal is. Miriam: ‘Voorheen liepen mensen regelmatig weg, omdat ze niet wisten hoe ze met me moesten communiceren. Nu blijven ze rustig staan en bedenken we samen hoe we elkaar kunnen begrijpen. In die zin heeft corona ook iets goeds gebracht. Er is meer begrip voor de doven.’

Dit kun jij doen om het voor dove mensen makkelijker te maken

Tikje op de schouders

‘Het lijkt misschien brutaal, maar een lichte tik op de schouders, is een handige manier om de aandacht te trekken’, vertelt Miriam Wolters. ‘Niet te hard tikken, want anders schrikken we.’

Leer de basisgebaren

Op de site gebarencentrum.nl leer je elke week een nieuw actueel gebaar. Op de sites van Mobilesigns en misterteach vind je gratis cursussen gebarentaal. Zo leer je met basisgebaren een eenvoudig gesprek te voeren.

Betrek een dove bij een gesprek

Laat maar zitten, denk je misschien als een dove persoon je niet begrijpt. Maar daardoor kunnen dove mensen zich afgesloten voelen. Neem dove mensen serieus. Maak oogcontact, praat rustig en betrek ze in het gesprek.

Oefening in gebarentaal

Op de tekening hieronder zie je drie uitdrukkingen in gebarentaal die je kunt leren. Doe je mee?

Vrouw in de paarse trui zegt: Hulp/helpen
Man in groene trui zegt: Wat bedoel je?
Vrouw in de blauwe trui zegt: Bedankt!