Samenwonen met je naaste

Afdrukken

Mogelijkheden, voordelen en gevolgen voor de mantelzorger

Ben je mantelzorger en denk je erover na om je ouders in huis te nemen? Of om een mantelzorgwoning te laten bouwen bij uw bestaande woning? Uw garage, tuinhuis of schuur te verbouwen voor uw naaste? We zetten de mogelijkheden op een rijtje als je wilt samenwonen met je naaste. Er zijn voordelen maar houd ook rekening met de gevolgen.

Mantelzorgwoning, kangoeroewoning of inwonen?

Er zijn verschillende mogelijkheden om dicht(er) bij elkaar te wonen:

Mantelzorgwoning

Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woning op het terrein van uw bestaande woning, die u kunt kopen of huren. Er bestaan kant-en-klare woningen die u zo in uw tuin kunt laten plaatsen. U kunt ook uw garage, tuinhuis of schuur laten ombouwen. Voor een mantelzorgwoning heeft u geen vergunning nodig, maar er zijn wel regels waar u zich aan moet houden. En mogelijk zijn er financiële gevolgen.
Voorbeelden van bedrijven die mantelzorgwoningen aanbieden zijn:

De meeste van deze bedrijven kunnen de mantelzorgwoning ook weer voor u verwijderen en doorverkopen als mantelzorg niet meer nodig is.

Kangoeroewoning of meergeneratiewoning

Een kangoeroewoning of meergeneratiewoning bestaat uit twee zelfstandige woonruimtes onder één dak. U heeft elk een eigen voordeur, maar via een verbindingsdeur kunt u wel bij elkaar binnenlopen. Deze deur kan ook op slot. U kunt een kangoeroewoning huren of kopen. Of u laat uw eigen woning splitsen. Bij een kangoeroewoning moet u met dezelfde financiële gevolgen rekening houden als bij samenwonen.

Bij elkaar inwonen

Als u intrekt bij degene die u verzorgt, of andersom, bedenk dan goed of u in deze woning kunt blijven wonen als een van u alleen achter zou blijven. Bij een huurwoning kunt u alleen in de woning blijven wonen als u medehuurder wordt. Bij een koopwoning kan een van u beiden mede-eigenaar worden of huur betalen aan de eigenaar van de woning. Of leg in een samenlevingscontract afspraken vast over bijvoorbeeld de betaling en aflossing van de hypotheek.

Bij elkaar in de buurt gaan wonen

Wilt u alleen dichter bij elkaar in de buurt wonen, maar niet in hetzelfde huis of op hetzelfde erf? Vraag dan bij de gemeente waar u wilt gaan wonen of er een urgentieregeling is voor woningzoekenden. Is dat zo, dan krijgt u als mantelzorger voorrang bij het zoeken naar een sociale huurwoning. Het kan zijn dat u hiervoor een mantelzorgverklaring nodig heeft.

Wilt u aanpassingen laten doen aan uw (mantelzorg)woning, zodat uw vader of moeder hier langer in kan blijven wonen? Vraag dan aan de gemeente of u hiervoor een vergoeding kunt krijgen vanuit de Wmo.

Andere oplossingen

Wilt u dichter in de buurt, maar niet in hetzelfde huis wonen? Als uw gemeente een urgentieregeling heeft voor woningzoekenden, kunt u hier als mantelzorger gebruik van maken. Informeer bij uw gemeente.
Een inwonende thuishulp kan ook mantelzorgtaken overnemen.
Uw vader of moeder kan ook langer zelfstandig wonen in een speciale woonvorm voor ouderen, zoals een hofje of woongemeenschap. Het kabinet moedigt de ontwikkeling van dit soort nieuwe woonvormen aan met een nieuwe regeling. Deze geeft financiële steun aan initiatiefnemers die dit soort woonvormen willen ontwikkelen.

Hiermee moet u ook rekening houden

Algemeen

U heeft minder privacy. Dat kan voor spanning of irritatie zorgen. Ook tussen u en uw partner of gezin.
De kans bestaat dat er steeds meer zorgtaken bij u komen te liggen. En hulp in huis regelen via de Wmo kan in veel gemeenten niet als er een gezonde volwassene in huis woont die deze hulp kan geven.
Er zijn financiële gevolgen. Samenwonen heeft bijvoorbeeld negatieve gevolgen voor uitkeringen, toeslagen of eigen bijdragen.

Lees meer hierover in dit artikel over mantelzorg en wonen.

Als u bij elkaar intrekt

Bij elkaar intrekken is de eenvoudigste manier om dicht bij elkaar te wonen. Houd rekening hiermee:

Instanties als de Belastingdienst of UWV zien u als één huishouden. Dit betekent bijvoorbeeld dat zij voor de berekening van toeslagen en uitkeringen kijken naar wat u samen verdient.
Wat gebeurt er als een van u beiden iets overkomt? Of u verliest uw baan of gaat scheiden? Kunt u of de ander dan in de woning blijven wonen? En kunt u de kosten dan nog dragen?

Als u kiest voor een kangoeroewoning

Een kangoeroewoning (ook wel: meergeneratiewoning) bestaat uit twee zelfstandige woonruimtes onder één dak. U heeft elk een eigen voordeur, maar via een verbindingsdeur kunt u wel bij elkaar binnenlopen. U kunt een kangoeroewoning kopen of huren. Of u laat uw eigen woning splitsen.
Bij een kangoeroewoning moet u met hetzelfde rekening houden als wanneer u bij elkaar intrekt. U bent samen één huishouden.

Als u kiest voor een mantelzorgwoning

Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woning op uw eigen terrein. Veel bedrijven bieden kant-en-klare woningen die zo in de tuin geplaatst worden, zonder dat u een vergunning nodig heeft. U kunt ook uw garage laten ombouwen tot mantelzorgwoning.

Waar u rekening mee moet houden:

Er zijn enkele regels. U mag bijvoorbeeld een aanbouw of mantelzorgwoning niet meer als woning gebruiken als u geen mantelzorg meer geeft.
De kosten voor een mantelzorgwoning zijn niet aftrekbaar van de belasting. Ook de hypotheekrente niet.
Als uw vader of moeder de verbouwingskosten of de kosten voor de mantelzorgwoning betaalt, bestaat de kans dat u hier schenkingsbelasting over moet betalen.

Voor- en nadelen bij elkaar wonen

Voordelen

U bespaart tijd en (reis)kosten.
U kunt uw zorg makkelijker combineren met werk of gezin.
U kunt elkaar makkelijker helpen. Uw vader of moeder kan af en toe ook op uw kinderen of huisdier passen.
Uw naaste kan langer zelfstandig blijven wonen in een vertrouwde omgeving.

Nadelen

U hebt minder privacy, dat kan voor spanning of irritatie zorgen. Ook tussen u en uw partner of gezin.
De kans bestaat dat er steeds meer zorgtaken bij u komen te liggen. Hulp in huis regelen via de Wmo kan bijvoorbeeld in veel gemeenten niet als er een gezonde volwassene in huis woont die deze hulp kan geven.
Er zijn financiële gevolgen. Samenwonen heeft bijvoorbeeld negatieve gevolgen voor uitkeringen, toeslagen of eigen bijdragen.

In dit stappenplan ziet u voorbeelden van vragen die u met elkaar moet bespreken om een goede keuze te kunnen maken.

Gevolgen voor uw inkomen

Als u gaat samenwonen op één adres met uw ouder, volwassen kind of mantelzorger, kunt u uw huurtoeslag (deels) verliezen of een deel van uw uitkering. Bij de berekening van toeslagen en uitkeringen houden instanties namelijk rekening met het inkomen en vermogen van andere volwassenen in uw huishouden.

Er zijn uitzonderingen als u een AOW-uitkering of ANW-uitkering heeft en gaat samenwonen met iemand die veel zorg nodig heeft.
Voor een aanbouw of mantelzorgwoning met een eigen voordeur, keuken en badkamer kunt u een eigen huisnummer aanvragen bij de gemeente. U woont dan officieel niet samen, maar bent ‘buren’ van elkaar.
Bent u alleenstaand en is degene die bij u intrekt dat ook? Dat wordt u voor de Belastingdienst fiscaal partners van elkaar. Dit betekent dat u voor sommige zaken meer of juist minder belasting moet betalen.

Met welke kosten moet u rekening houden?

Voor u geld besteedt aan een mantelzorgwoning, een aanbouw of verbouwing, is het goed om te weten welke andere kosten er bij kunnen komen:

Als er geen mantelzorg meer nodig is, mag de aanbouw of mantelzorgwoning niet meer als woning gebruikt worden. Dit betekent dat u de hele mantelzorgwoning of de keuken en badkamer moet laten verwijderen.
De kosten voor een mantelzorgwoning zijn niet aftrekbaar van de belasting. Ook de hypotheekrente die u over deze woning betaalt niet.
Als uw vader of moeder de verbouwingskosten of de kosten voor de mantelzorgwoning betaalt, dan bestaat de kans dat u hier schenkingsbelasting over moet betalen. U kunt dit navragen bij de Belastingdienst.
Als u een eigen huisnummer aanvraagt voor de zorgwoning, dan moet u over deze woning ook apart onroerendzaakbelasting, rioolheffing en andere gemeentelijke heffingen betalen.

Het is moeilijk om vooraf te voorspellen hoelang degene voor wie u zorgt bij u blijft wonen. Stel dat u in de toekomst gaat scheiden? Wie blijft er dan in het huis wonen en kunt u de kosten dan nog dragen? En wat als u uw baan verliest of met pensioen gaat? Dit zijn belangrijke vragen om over na te denken. Een notaris kan u hier advies over geven.